In het jeugdjournaal van 30 oktober jl. zat een item over jonge voetballers die bij een BVO (betaald voetbalorganisatie) mogen komen voetballen, maar door de reisafstand in een gastgezin moeten verblijven. In het item stond de 13-jarige Roan centraal. Hij komt uit Vinkeveen en voetbalt nu in de jeugdopleiding van profclub Heerenveen. Voor Roan is het een droom die uitkomt en hij vindt dat hij deze kans moet pakken. Zijn droom is hetzelfde als die van vele jongens, namelijk profvoetballer worden.
Ik werd als deskundige gevraagd om mijn mening te geven over het op jonge leeftijd verblijven in een gastgezin, ten behoeve van een sportieve aspiratie. Tijdens de opnames kon ik uitgebreid ingaan op mijn overwegingen, in de uitzending zat slechts een klein fragment. In deze column leest u het complete beeld van mijn ideeën over dit onderwerp.
Allereerst vind ik het mooi dat jonge voetballers de droom hebben om het hoogste in hun sport te halen. Psychologen zeggen dat mensen met een droom ernaar handelen, zodat hun droom meer kans heeft om uit te komen (build a dream and the dream will build you). Je moet echter wel een kansrijke route nemen. In het geval van Roan bestaan er vier jeugdopleidingen op reisafstand van Vinkeveen. Misschien zagen die het niet in hem zitten en rijst de vraag hoe kansrijk de verhuizing naar Heerenveen is. Het aantal spelers dat vanuit de jeugdopleiding van een BVO doordringt naar een betaalde status is niet groot.
Thuis blijven wonen is in de puberteit belangrijk voor de ontwikkeling van een kind. Allerlei inzichten en capaciteiten worden ontwikkeld om uiteindelijk een volwassen mens te worden. De ontwikkeling ligt op het fysieke, psychosociale en cognitieve terrein. Ouders en vrienden zijn belangrijk bij de ontwikkeling van de puber, ouders om mee te discussiëren en vrienden om naar toe te trekken. Thuis kan de puber de grenzen veilig opzoeken en de ontwikkeling doormaken die van belang is voor de vorming van de volwassene.
In het jeugdjournaal geeft Roan aan dat er in Heerenveen slechts tijd is voor school, voetbal en huiswerk. Zijn vrienden ziet hij soms in het weekend. In het gastgezin volgt hij braaf de regels. Thuis werd alles voor hem gedaan, hier moet hij zelf zijn bord afwassen. Ook op de club zijn de regels strak en kan je er maar het beste naar handelen. Het puberbrein wordt niet echt uitgedaagd (en volgens sommige analyses wordt daarmee de creativiteit uit het voetbal geramd).
Roan oogt niet echt blij met de situatie. Natuurlijk wil hij zijn droom waarmaken, maar hij denkt er toch soms aan om te stoppen. Dan belt hij zijn vader en die vertelt hem dan dat het bij het proces hoort en dat hij moet doorzetten. Hakim Zyech, speler van Ajax, is het grote voorbeeld van een jeugdspeler die vanuit een gastgezin in Heerenveen door is gebroken in het topvoetbal. Er zijn echter ook voorbeelden bekend waar het verblijf in een gastgezin niet tot succes heeft geleid. Hier zou een onderzoek naar de effecten van een gastgezin op de ontwikkeling van de sportende puber op zijn plaats zijn.
Ouders, wat doe je jouw kind aan? Wacht tot de puberteit is afgerond, ongeveer rond het zestiende levensjaar. Je mag de droom van een jonge voetballer nooit uitdoven, maar zorg wel voor de juiste route. Als die op dertien jarige leeftijd langs een gastgezin gaat, kies dan een gezin dat past bij de opvoedwaarden van de eigen ouders van het kind. Misschien durft de puber dan ook te rebelleren in het gastgezin, misschien vervelend voor de gastouders, maar belangrijk voor zijn ontwikkeling.
Het jeugdjournaal-item besluit met de volgende mededeling: “volgend jaar gaan de trainers opnieuw kijken of Roan goed genoeg is voor de selectie”. Hopelijk kan Roan zijn route naar zijn droom blijven volgen en zo niet, dat hij mentale en voetbalvaardigheden heeft ontwikkeld om een nieuwe kansrijke route te kiezen.
Wim Keizer