Leiderschap in een sportteam

IMG_5229Shari Leibbrandt is bondscoach van het Nederlands mannen curlingteam. Het team hoopt zich te plaatsen voor de komende Olympische winterspelen. Dat behoort zeker tot de mogelijkheden, maar dan mag het team geen fout meer maken. Ze zal de komende Europese Kampioenschappen moeten promoveren van de B naar de A poule en zich ook moeten plaatsen voor de Wereldkampioenschappen. Het team is het jongste team in het circuit, maar heeft ook al de nodige ervaring aan boord. Gedurende het seizoen werken de mannen aan hun fysieke, technische, tactische en mentale vaardigheden, op het ijs, in de fitnessruimte en in de bespreekkamer. Ikzelf ben al jaren actief om het team bij te staan op het mentale vlak. Laatst vroeg Shari mij: “Wim, kunnen mijn jongens een keer komen roeien?”

“OK, dan maken we een clinic met het thema leiderschap”, antwoordde ik haar.

ergSamen met mijn collega roeicoach Geertrui Looze ontvingen we het curling team op het botenhuis van roeivereniging De Amstel in Amsterdam.Na een korte introductie in de sport roeien, gaven we de mannen individuele beweeginstructie op de roeiergometer. Nadat ze de beweging redelijk onder controle hadden hebben we meteen een competitief element ingebracht:
1000 meter tegen elkaar ergometeren. Hier bleek dat we met topsporters te maken
hadden, ze wilden niet voor elkaar onderdoen. erg jaapVoldaan stapte skip Jaap als winnaar van de ergometer af. Bezweet en vermoeid vervolgden we het programma in de bestuurskamer van De Amstel om over het thema Leiderschap te praten.

Het roeien heeft op het vlak van leiderschap unieke kenmerken, afhankelijk van het boottype. Wanneer de boot een stuurman of vrouw aan boord heeft is deze ‘de baas’ aan boord. De roeiers volgen de (vaak van te voren afgesproken) commando’s blindelings op. Tijdens de wedstrijd bestudeert de stuur het wedstrijdverloop, geeft zijn commando’s en bepaald een eventuele aanpassing van de strategie. Dit doet hij vaak in overleg met de slagman, die vlak voor hem zit. Deze slagman wordt vaak als aanvoerder van de ploeg gezien. Hij geeft het ritme aan en zit op die plek omdat het technisch de beste roeier is. Deze aanvoerder kan echter niet rechtstreeks met zijn ploeg communiceren, zijn ploeggenoten zitten namelijk achter hem. In een boottype zonder stuurman, zit het commando daarom niet bij de slagman, maar bij de boeg (de achterste roeier). Deze heeft de ploeg voor hem en dus kan iedereen hem horen. Tijdens een race zit het leiderschap dus bij de boeg, terwijl op de wal het leiderschap vaak bij de slagman ligt (en natuurlijk bij de coach).

curlingTijdens de clinic werd een interessante vergelijking met de curling situatie gemaakt. De belangrijke besluiten worden genomen door de skip van het team, in dit geval Jaap van Dorp, die eerder zijn dominantie op de ergometer had getoond. Voordat het team officieel Team Nederland ging heten, ging het team jarenlang door het leven als Team van Dorp. Deze naamgeving vinden we bij het roeien ook terug, soms met de naam van de coach en soms de naam van de slagman. De skip bepaald hoe de stenen gegooid moeten worden, waar hij ze in het spel wil hebben. De andere teamleden moeten dan zorgen dat dit ook gebeurd. Een teamlid schuift de steen over het ijs en de andere twee corrigeren de steen als dit nodig is door te bezemen.

Het lijkt er dus op dat Jaap de leider is van het team. Toch wordt dat niet zo gezien, alle teamleden kunnen input leveren aan de te nemen stappen in het spel. Vooral vice-skip Wouter communiceert veel met Jaap over de situatie op het ijs. Mede met deze input besluit Jaap waar de volgende steen moet komen.

Misschien is een leider niet echt nodig bij curling? Als alles goed loopt waarschijnlijk niet. Het team heeft al menig internationaal gerespecteerd team verslagen. In moeilijker tijden zal de verantwoordelijkheid voor het team functioneren duidelijk belegd moeten worden bij een specifiek teamlid. Wie neemt het initiatief als er echt iets moet gebeuren? In het roeien is het de stuurman of de boegroeier die de verantwoordelijkheid heeft tijdens een race. Bij curling is het misschien niet belangrijk wie het leiderschap toont, als iemand maar weet dat hij verantwoordelijk is om het team bij de les te houden. Leiderschap hoort in ieder teamlid te zitten, maar een iemand moet het initiatief nemen. Gedeelde verantwoordelijkheid kan leiden tot inactiviteit.

IMG_5225Met deze stof om na te denken stapten de curlers in de boot, onder leiding van Geertrui. Op slag werd Laurens gezet, omdat hij op de ergometer technisch het meeste indruk had gemaakt. Daarachter zat Jaap, vervolgens Carlo en tenslotte boeg Wouter. Het was voor de mannen nog best moeilijk om de boot in balans te houden en gelijk in en uit te pikken.

Een goede teamprestatie lever je in het roeien door de slagman exact te volgen!

IMG_5215

Text: Wim Keizer
Foto’s: Johan Marynissen & Shari Leibbrandt

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.