Het sportnieuws van de afgelopen tijd is toch wel dat het Nederlands elftal zo kansloos van zowel IJsland als Turkije verloor. Directe plaatsing voor het EK was al een gepasseerd station maar opeens hebben we zelfs plaatsing voor de play-offs niet meer in eigen hand. Voor het eerst leek plaatsing makkelijker dan ooit (er mogen nu 24 teams naar het EK) maar lijkt het er op dat we ‘voetbalzomer editie 2016’ toch anders gaan beleven dan we gehoopt hadden.
De grote vraag is natuurlijk hoe het komt dat een elftal dat een jaar geleden nog derde van de wereld werd nu van gemiddelde landen verliest. En dan niet een keertje ongelukkig de boot in gaan in zo’n wedstrijd die door allerlei aanwijsbare omstandigheden heel moeilijk is en die door pech met 1-0 wordt verloren. Nee, een hele reeks van wedstrijden waarin fout op fout wordt gestapeld. Waarin de angst om te verliezen bijna voelbaar is. Waarin jongens die bij grote clubs spelen de mist in gaan op een manier die al pijn doet als je het bij de D’tjes zou zien.
In een uitzending van Studio Sport werd de vraag gesteld waarom het Nederlands elftal geen sportpsycholoog in de begeleiding heeft. Coaches van gouden Olympische ploegen (hockey en waterpolo) legden uit dat de mentale begeleiding een cruciaal onderdeel was geweest van het toewerken naar succes. Het was niet dé truc die voor het succes had gezorgd maar wel een normaal onderdeel van alle aspecten die konden bijdragen aan de kostbaarste medaille. En dan niet een psycholoog invliegen als het kwaad al geschied is. Nee, gewoon meedoen in het totale traject. Bij beide ploegen was er sprake van een traject van minimaal twee jaar.
De conclusie was dat het voetbal te conservatief is voor deze stap. Men weet wel dat mentale processen een belangrijk element vormen maar door wat vervelende ervaringen durven coaches dit element niet aan het begeleidingspakket toe te voegen.
Wellicht loopt het voetbal inderdaad wat op achter. Maar ik ben er van overtuigd dat dit argument (geen mentale trainer in het begeleidingsteam) over vijf tot tien jaar niet meer voor komt in het voetbal. Veel clubs scholen hun jeugd nu ook in mentale vaardigheden. Jongens bij Betaald Voetbal Organisaties krijgen nu soms al vanaf de D’tjes informatie over aspecten als concentreren, ontspannen en doelen stellen. Tegen de tijd dat ze hun debuut kunnen maken vinden ze het doodnormaal dat het trainen van mentale vaardigheden een regulier onderdeel is van het hele pakket van hun voetbalopleiding.
Spelers zullen het gewoon vinden dat ze niet alleen tactische en technische zaken met elkaar bespreken. Ook het bespreken van psychologische aspecten wordt een regulier onderdeel van het dagelijks werken aan jezelf en het team. Als spelers open naar elkaar zijn over alle zaken die belangrijk zijn voor het functioneren van het team dan zal dat absoluut tot een verbetering van het resultaat leiden. Ze weten dan immers waar en wanneer ze elkaar het beste kunnen helpen. Waar iemand z’n kwaliteiten liggen en waar iemand meer ondersteuning nodig heeft. Met andere woorden, samen er voor zorgen dat het resultaat meer is dan de som der delen.
Voor het EK 2016 komt de noodkreet te laat. Ik ben benieuwd of de coach die de kwalificatie voor de WK in gaat, zijn begeleidingsstaf uit gaat breiden.
– Remco Koopmeiners